Op donderdag 8 november heeft de gemeenteraad de begroting 2013 vastgesteld. Klik op 'lees meer' voor de algemene beschouwingen van GroenLinks.
Het is het college weer gelukt. Hadden we eerst de nieuwe systematiek reserves en voorzieningen die een begroting sluitend maakte, een jaar later zorgde het uitsmeren van investeringen met maatschappelijk nut daarvoor, en nu is dat dus, op het laatste nippertje, de precariobelasting voor kabels en leidingen. Maar echte keuzes zijn nog niet gemaakt. Op kinderboerderij, speeltuin, haven en zwembad moet in 2013 nog stevig doorgepakt worden, met burgers en private partijen; en dan hebben we nóg een miljoen te gaan. En met het Regeerakkoord van VVD en PvdA pakken zich boven Culemborg nog veel meer donkere financiële wolken samen.
Is een Regeerakkoord ooit eerder zo fel door werkelijk iedereen besproken als de afgelopen anderhalve week het geval was? Leeft ‘de politiek’? Of zorgen de enorme openheid en toegankelijkheid van en op de media voor een onophoudelijke stroom kettingreacties? In het schaamteloze en beschamende woedegeweld over de zorgpremie en het al dan niet verkleinen van de kloof tussen mensen die minder of meer welvarend zijn, raken andere zaken die ons ook allemaal aangaan ondergesneeuwd. In de context van deze begrotingsraad wil ik er eentje uitlichten.
Het Regeerakkoord schetst een ideaalbeeld van een Nederland met gemeenten van minimaal 100.000 inwoners. Culemborg heeft er nu 27.000. Enerzijds is daar die enorme decentralisatie en komen jeugdzorg, werk en awbz in handen van gemeenten. Anderzijds gaat het kabinet dus eigenlijk ook weer centraliseren. En tegelijkertijd krijgen gemeentes dan ook nog eens de opdracht om “bewoners van wijken, buurten en dorpen te betrekken bij zaken die hen raken”. Wat een zigzagpolitiek.
Hopelijk wordt de soep minder heet gegeten dan hij wordt opgediend, want in een bijzin, maar het staat er echt, blijft ook de optie van samenwerkende gemeenten open. GroenLinks wil meer en een intensievere regionale samenwerking. Met behoud van autonomie en van democratische legitimiteit en rekening houdend met cultuurverschillen willen wij profiteren van zowel de schaalvoordelen die samenwerking oplevert als van de gemakkelijke compactheid van Culemborg. Het is daarom noodzakelijk om vanuit onze behoeften en onze waarden kritisch te zijn op de effectiviteit van de samenwerkingsverbanden die Culemborg aangaat. Met wie en waarom we samenwerken, daar gaat de gemeenteraad zelf over. Om die reden heeft de raad onlangs afgesproken dat er een raadscommissie komt om, beter dan tot nu toe de vinger aan de pols van samenwerkingsverbanden te houden.
De daling van het aantal ambtenaren door een fusie of samenwerking van gemeenten moet volgens het kabinet de gewenste kostenbesparing opleveren. Maar als we daar een factcheck op loslaten, dan zien we dat herindelingen van de afgelopen tien jaar de nieuwe gemeenten meer kosten dan de gemeenten waar ze uit zijn voortgekomen. De Groninger universiteit heeft daar onderzoek naar gedaan. Nu is GroenLinks erg voor wetenschappelijke onderbouwing van beleid. Maar we moeten ook niet doen alsof wetenschap vanzelf leidt tot een eenduidig vonnis over beladen maatschappelijke kwesties. Er bestaat niet zoiets als wetenschappelijk onderbouwde politiek. Politieke verschillen komen immers tot uiting in verschillen in visies en opvattingen van wat onze belangrijkste waarden zijn. Met onze GroenLinks waarden, sociaal, groen en tolerant, doen wij aan politiek met wetenschap als bron van kennis.
En precies dat is zo lastig rond het project ‘straatcoaches’. Geen direct bewijs van effectiviteit en te weinig informatie maken dat de GroenLinks-fractie ambivalent is over de anderhalve ton die verlenging ons in 2013 moet gaan kosten. Wij willen niet alleen op gevoel of op basis van toevallige negatieve of positieve geluiden uit ons netwerk moeten besluiten over de besteding van veel geld. Wij balen van de oppervlakkige houding van het college dat zich erbij neerlegt dat er geen geschikt instrument is om het effect van de inzet van straatcoaches te meten. Een college dat tegen de raad zegt om zelf maar met voorstellen te komen. Maar die uitdaging zijn we wel aangegaan.
Op basis van feiten willen wij weten waar we staan en hoe verder. Zo stelden we eerder dit jaar in de raad de ‘Routekaart naar een Klimaatneutrale gemeente’ vast en besloten we dat een zgn. ‘Klimaatmonitor’ zou gaan meten hoever het daarmee staat. Maar, college, waar blijven de concrete plannen om die CO2-uitstoot daadwerkelijk naar beneden te krijgen? Ook hier heeft een fractie de handschoen opgepakt. Wij onderschrijven van harte de motie van het CDA om de daken van twee sporthallen vol te zetten met zonnepanelen.
En daar blijft het niet bij. GroenLinks zal vandaag moties van de PvdA ondersteunen waarin voorstellen staan die, voor wat betreft de woningmarkt, zoden aan de dijk zetten. Wij dienen zelf een motie in om de huisvestingsverordening uit 1994 te moderniseren om onnodig belemmerende regelgeving zoveel mogelijk weg te nemen.
Behalve een goed dak boven je hoofd heb je inkomsten nodig. Het is de bedoeling dat in Culemborg iedereen met een uitkering scholing en begeleiding krijgt om aan een baan te komen. Mensen met een uitkering worden ook ingezet om voor de gemeente te werken. Zolang dat gebeurt in de context van activering en re-integratie is dat prima. Maar laten we ervoor waken dat langdurig en onder het minimumloon werken zonder perspectief op een reguliere betaalde baan ongemerkt ‘gewoon’ wordt. De raad heeft hierover helemaal geen expliciet beleid vastgesteld en de evaluatie van het Participatiehuis is al meer dan een half jaar uitgesteld. In de motie die wij indienen begrenzen wij daarom de ruimte waarbinnen mensen met een uitkering gemeentetaken mogen uitvoeren.
Nog een kwestie wil GroenLinks niet ongenoemd laten. De locatie Leilinden. GroenLinks betreurt het dat het college zo’n schitterende en voor de hand liggende mogelijkheid om ervaring op te doen met burgerparticipatie heeft laten liggen. Wij snappen dat de gemeente zich geen dure projecten kan veroorloven. Maar het college koos ervoor een persbericht de wereld in te sturen en een parkeerplaats op die plek aan te kondigen. Pas daarná werd een bijeenkomst met de bewoners georganiseerd.
Wat jammer weer. Ook in dat kleine buurtje hebben bewoners verschillende belangen en wensen. Hoeveel goodwill zou het niet hebben opgeleverd als met financiële en andere randvoorwaarden in de hand de bewoners samen een plan hadden kunnen ontwikkelen? En misschien was het dan ook wel een parkeerplaats geworden, maar dan wel gedragen door de buurt.
GroenLinks vindt een motie niet het geëigende instrument om het college de goede richting op te krijgen. Het is een kwestie van houding. Wij volstaan daarom met een herhaling van ons pleidooi afgelopen juli bij de Perspectiefnota voor “een overheid die faciliteert dat burgers het initiatief nemen”. Zet burgers aan het stuur; geef ze het heft in handen. Hoe komt het dat het college dat niet aandurft?