Power to people!

Claire Vaessen heeft vandaag tijdens de begrotingsbehandeling 2012 de volgende 'Algemene Beschouwingen' uitgesproken.

Geloof het of niet, het was de conservatieve Britse premier Cameron die enthousiast het traditionele symbool van volksmacht, de gebalde vuist op het scherm achter zich projecteerde met de tekst ‘power to people’. In een inspirerende voordracht  onderstreepte Cameron overtuigend de noodzaak om ‘de mensen’ in ‘the driver’s seat’, in de bestuurdersstoel, te zetten. Nu weet je het nooit met die conservatieven; niet zelf sturen kan ook betekenen dat ze zich lekker op de achterbank nestelen en de chauffeur bevel geven waar hij heen moet rijden. Toch bedoelde Cameron dat niet en ik zal laten zien wat ‘power to people’ met ons in Culemborg te maken heeft.

“Burger, denk met ons mee!” riep een wethouder vorige week donderdag uit. Het gebeurde in een voorbespreking met de raad over de volgende portie bezuinigingen. En hij leek het echt te menen.
Maar toen betrokken Culemborgers eerder dit jaar in een raadsbijeenkomst over toekomstige bezuinigingen hun kennis en denkkracht aanboden, heeft zijn collega het toen nog hete ijzer gesmeed? Is hij er meteen op afgegaan? Heeft hij hen de volgende dag direct gebeld? Geprikkeld, uitgedaagd, geïnspireerd?

Goed, als je als bestuurder niet gewend bent dat burgers aan het stuur zitten, dan is koudwatervrees begrijpelijk. Ook als je wethouder bent van een partij die burgerparticipatie hoog in het vaandel zegt te hebben staan. Het kost tijd om aan de cultuuromslag van echt participerende, krachtige burgers te wennen.
Cameron noemt dat treffend ‘the next age of government’.
In onze beschouwing bij de Perspectiefnota voor de zomer verwoordde GroenLinks hetzelfde met het motto ‘Een nieuwe tijd vereist een andere overheid’.

Voor wie het wil zien zijn die veranderingen allang zichtbaar. In het hele land zijn er experimenten met burgerparticipatie geweest of aan de gang en er is een hoop geschreven over hoe je initiatieven de nek omdraait of juist op weg helpt.

Wil je initiatieven de nek omdraaien blijf dan vooral achter je bureau zitten en wacht af; verschuil je achter procedures; heb geen vertrouwen in burgers; reageer eerst positief en haak vervolgens af of los het als overheid in je eentje op.
Wil je initiatieven op weg helpen, zorg dan voor een snelle reactie; ga praten met de initiatiefnemers; blijf met ze in gesprek, stem af op de juiste frequentie; denk buiten bestaande kaders; denk in mogelijkheden en niet in beperkingen, mobiliseer op een slimme manier en zie de capaciteiten van burgers.

Dat laatste is wat Cameron bedoelt als hij ons een nieuwe overheid in een nieuwe tijd schetst  en een bevolking met macht, met kracht, energie, met vermogen en invloed, allemaal betekenissen van dat ene woord ‘power’. En hij stelt de, gezien de actualiteit, prangende vraag ‘How do we make things better without spending more money?’ En hij geeft zelf het antwoord: ‘Put people in the driver’s seat’, zet burgers aan het stuur; geef ze het heft in handen.

Het tijdperk van de eenvoudige ‘inspraak’ zijn we dan ook voorbij. We voelen allemaal, hoop ik, de sleetsheid en eenzijdigheid van dat begrip aan. Inmiddels zijn we in het tijdperk van interactieve beleidsontwikkeling beland en begint burgerparticipatie langzaamaan vertrouwd te worden.

Jammer genoeg in Culemborg nog teveel als begrip en nog te weinig als praktijk.
In Culemborg wordt het nog teveel ingevuld als ‘mensen dingen laten doen zodat het de gemeente minder kost’. En nog te weinig als ‘de burger zelf het heft in handen laten nemen’.
Nog teveel ‘burgers doen mee in de besluitvorming van de overheid’ en nog te weinig ‘burgerbestuur gefaciliteerd door de overheid’.
Nog teveel ‘de gemeente probeert inwoners te overtuigen’ en nog te weinig gebruik maken van de sociale intelligentie in je stad.
Een voorbeeld van de beperkte kijk van dit college op burgerparticipatie is de column deze week van een van onze wethouders waarin hij het zo uitlegt dat het de burgers zijn die overheidsverslaafd zijn, het de burgers zijn die ‘erg afhankelijk zijn geworden van de overheid’ en dat de overheid vanaf nu ‘taken’ moet overlaten aan burgers.

Het college wil in het voorjaar burgerparticipatie vormgeven door een zaal af te huren en een “brede werkbijeenkomst” te organiseren. Ook moet er een ‘loket voor burgerparticipatie’ gerealiseerd worden. Zijn dat manieren om creatieve ideeën te genereren? GroenLinks denkt van niet.
GroenLinks vindt dat je als gemeente actief op zoek moet gaan naar de energie, de power, in de samenleving. Maar dat vraagt wel om een andere manier van werken.

Culemborgers lopen warm voor de kinderboerderij, het theater, het sportpark, groene daken, de speeltuin of voor investeren in duurzame energie. In Culemborg kunnen en willen mensen meedoen. Mensen hebben tot zoveel informatie toegang, zijn zo goed geschoold, zijn zo mondig en zo autonoom dat zij niet gereduceerd hoeven en willen worden tot uitvoerders van taken die tot op dat moment door mensen met een baan uitgevoerd werden. Zij willen ook meedoen in het beleidsproces en kunnen dat ook.
Ze moeten dan wel de ruimte krijgen om zaken te organiseren zoals zij dat voor ogen hebben en een gemeente die meedenkt en meehelpt in plaats van hen met te controleren en toezicht te houden.

GroenLinks heeft voor vandaag 6 amendementen en 2 moties gemaakt. Wij willen de sport kostendekkender maken dan die nu is en dichter bij wat landelijk gebruikelijk is uitkomen. Maar tegelijkertijd een Culemborg-pas om mensen met lagere inkomens deelname aan sport en cultuur te garanderen. We vinden dat, nu iedereen moet bezuinigen, ook raadsleden wat van hun vergoeding kunnen inleveren. We vinden het niet nodig op zaterdag boomblaadjes te vegen en we willen minder uitgeven aan stadspromotie. Met twee amendementen wil GroenLinks die drive van mensen om zelf het heft in handen te willen nemen een impuls geven.

Om te beginnen wil GroenLinks dat er een ‘revolving fund’, een zichzelf onderhoudend fonds, wordt opgezet om investeringen in energie en milieu te financieren.  Een revolving fund werkt goed voor investeringen waarbij kosten voor de baat uitgaan en waarop terugverdiend kan worden. Wat bespaard wordt vloeit terug in het fonds. Met dat geld kunnen weer nieuwe projecten bekostigd. worden. Vooral voor scholen is voorfinanciering van energiebesparing vaak een probleem. GroenLinks verwacht hiermee de vindingrijkheid aan te boren van inwoners of organisaties die iets met energiebesparing of andere milieumaatregelen willen doen, maar daar niet de middelen voor hebben. Daarmee zet Culemborg een stap naar een klimaatneutrale gemeente, een van de doelen van het  Milieuperspectief dat de raad een jaar geleden heeft aangenomen.

Een ander potentieel bondgenootschap is dat van gemeente en de
Initiatiefgroep Haalbaarheid Stadspodium Culemborg, een groep stadsgenoten met een netwerk dat tot in de haarvaten van de samenleving reikt. Een divers samengestelde groep die bezorgd is over de ontwikkelingen rond het theater en wat dat betekent voor Culemborg. Ze heeft de stad haar denkkracht, deskundigheid en netwerk aangeboden om de haalbaarheid van een stadspodium te onderzoeken.
GroenLinks zet deze initiatiefgroep graag aan het stuur en geeft ze graag de ruimte. College, dit is burgerparticipatie. Durf! Heb vertrouwen! En doe met ons mee! Power to people!