Brief van Jolande Sap en Henk Nijhof aan de leden van GroenLinks

Beste leden van GroenLinks,

De afgelopen weken hebben we binnen GroenLinks intensief gedebatteerd over Afghanistan. De beslissing waar we voor stonden is een zware en dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Ook veel leden hebben laten zien dat ze zeer betrokken waren bij het debat en hebben ons van advies en commentaar voorzien. Na rijp beraad, en alles overwegende, hebben 9 van de 10 leden van de Tweede Kamerfractie van GroenLinks donderdagavond besloten steun te geven aan een Nederlandse civiele politietrainingsmissie naar de Noord-Afghaanse provincie Kunduz.

Met deze brief willen wij u informeren over het hoe en waarom van dat besluit.

Voorgeschiedenis: verkiezingsprogramma
Op 18 april 2010 hebben de leden van GroenLinks op het verkiezingscongres besloten dat Nederland bij moet dragen aan een democratische, veilige rechtsstaat in Afghanistan. In het verkiezingsprogramma staat dat Nederland politietrainers moet leveren aan de EU-opleidingsmissie in Afghanistan. Later die maand heeft GroenLinks in de Tweede Kamer samen met D66 een motie ingediend. De motie riep de demissionaire regering op om de behoefte aan civiele politietraining en –opleiding in kaart te brengen. Het zou moeten gaan om een missie die een bijdrage levert aan de wederopbouw van de rechtstaat in Afghanistan. De voedingsbodem van de Taliban ligt in het gebrekkige bestuur, de corruptie en criminaliteit. Met het opbouwen van een politieapparaat en democratische instituties zijn burgers beter geholpen dan met een militaire missie tegen terrorisme. In Afghanistan is tot nu toe veel te weinig aandacht besteed aan de kwaliteit van justitie, politie en recherche.

Kabinetsvoorstel
Het kabinet kondigde begin januari aan een Nederlandse politietrainingsmissie naar Kunduz te willen sturen. Op verzoek van GroenLinks is er toen eerst een hoorzitting met deskundigen georganiseerd, zodat de fractie zich beter kon informeren over de veiligheidssituatie in Kunduz, de precieze aard van de militaire ondersteuning en de training zelf. Na de hoorzitting waren onze zorgen groter geworden. De fractie vond dat er te weinig garanties in het kabinetsvoorstel zaten om de missie te laten slagen. Deze zorgen heeft GroenLinks kenbaar gemaakt in de Kamerdebatten die daarna volgden.

Belangrijke voorwaarden
Het kabinet is naar onze mening bereid gebleken om de missie in te vullen zoals GroenLinks die voor ogen had, met de voorwaarden die de fractie had gesteld. Nu ligt er een missie die ons verkiezingsprogramma en onze grondbeginselen recht doet. Want er zijn fikse veranderingen doorgevoerd:

  • Het wordt een echte civiele missie in plaats van een paramilitaire opleidingsmissie. Er is geen enkel offensief of militair doel en er zijn garanties geleverd dat niet alleen onze trainers en beschermers, maar ook de agenten die wij opleiden, niet zullen worden ingezet bij offensieve operaties. Als dit toch gebeurt worden er maatregelen getroffen met als uiterste sanctie dat de missie wordt beëindigd. De militairen die met deze missie meegaan, zullen zich bezig houden met civiele politietraining en met de bescherming van trainers en de agenten die wij opleiden. Uiteindelijk gaat het er dan niet om dát er militairen meegaan, maar wat ze daar gaan doen.
  • De opleiding van de agenten wordt drie keer zo lang: niet 6 maar 18 weken. Waar eerst het accent lag op paramilitaire activiteiten, is dat nu verschoven naar echte civiele componenten. Zo komt er meer aandacht voor mensenrechten, etnische en culturele verschillen, corruptie, wetskennis en vrouwenrechten. Ook komen er voor alle agenten die wij opleiden lessen in lezen en schrijven. De agenten die wij opleiden krijgen na het succesvol beëindigen van de training een scherfvest mee en eventueel andere benodigde uitrusting.
  • Nederland krijgt het laatste woord bij de selectie van de rekruten die deel gaan nemen aan de training. Na afronding van de training zullen de agenten via een tracking systeem worden gevolgd en zullen er terugkomdagen voor ze worden georganiseerd. Op die manier komen ze er na afronding van de training niet alleen voor te staan.
  • Nederland neemt afstand van de strategie van de NAVO om zo snel mogelijk zo veel mogelijk politieagenten op te leiden. Kwaliteit staat boven kwantiteit.
  • Nederland zal zich ook actief inzetten voor een politieke oplossing voor Afghanistan.
  • Er zullen veel meer justitie, bestuurlijke en politieke experts met de missie mee worden gestuurd om de justitieketen echt te kunnen verbeteren en het Afghaanse bestuur te versterken.
  • De Nederlandse F-16’s worden ingezet om bermbommen te regelen, maar ze kunnen ook worden ingezet in acute noodsituaties van onze troepen of van bondgenoten. Afgesproken is dat Nederland altijd zelf het laatste oordeel heeft bij inzet van de F-16’s en dat er uiterste zorgvuldigheid en terughoudendheid wordt betracht.
  • Als blijkt dat de veiligheidssituatie in Kunduz ernstig verslechterd, dan zullen alle troepen en rekruten op de compound blijven. Als de situatie zo slecht blijft, dan wordt de missie in Kunduz beëindigd.
  • De missie zal niet uit geld voor ontwikkelingssamenwerking worden gefinancierd. Ook zal er extra geld beschikbaar komen voor maatschappelijke organisaties in Afghanistan. Ook dit zal niet uit de huidige middelen voor ontwikkelingssamenwerking worden gefinancierd.

Deze veranderingen hebben bij de fractie geleid tot steun. Kamerlid Ineke van Gent stemt niet in met de missie, omdat ze er onvoldoende vertrouwen in heeft dat deze missie in Kunduz tot een goed einde kan worden gebracht.

Bijdragen aan de opbouw van Afghanistan
Voor de Kamerfractie van GroenLinks staat voorop dat Nederland structureel een bijdrage levert aan het verbeteren van de veiligheid van de Afghaanse bevolking en aan de wederopbouw van hun rechtstaat. Dat kan alleen met een civiele missie, en die komt er. Het gaat om Afghanistan en de Afghaanse burgers en wat Nederland hen kan bieden. We kunnen het verschil maken in Afghanistan. We sturen politietrainers die gaan helpen het land veiliger te maken en weder op te bouwen. De missie draagt bij aan bestrijding van corruptie, en versterking van het bestuur.

We hebben in de aanloop naar dit besluit ervaren hoezeer de discussie leeft onder onze leden. Daarom vinden we het belangrijk om de komende dagen en op het congres op 5 februari het gesprek met elkaar aan te gaan en argumenten te wisselen. We hopen en vertrouwen erop dat we daarover gezamenlijk en in goede onderlinge sfeer met elkaar kunnen praten, zoals we ook ervaren hebben op de informatiebijeenkomst en tijdens de vergadering van de partijraad.

Het besluit is niet lichtvaardig door de fractie genomen. We voelen de zware verantwoordelijkheid die op ons rust, maar geloven in de conclusie die is getrokken.

 

Jolande Sap, fractievoorzitter Tweede Kamer
Henk Nijhof, voorzitter partijbestuur

Meer informatie
Op de GroenLinks-website zijn enkele fragmenten van de bijdrage van Jolande Sap aan het Kamerdebat terug te zien. Houdt u de komende dagen de website in de gaten, in het bijzonder de Agenda, voor informatie over bijeenkomsten naar aanleiding van het Kamerdebat.